محیط پیرامون ما- چگونه درختان را منتقل کنیم؟

دلایل مختلفی می تواند ما را به فکر بیاندازد که درختی را از جایی به جای دیگر منتقل کنیم. به عنوان مثال عدم مناسب بودن مکان فعلی درخت برای رشد آن و یا ایجاد مزاحمت رشد درخت به هر دلیل از جمله مهمترین عوامل چنین تصمیمی هستند. بنابراین اگر یک درخت به دلیل نامساعد بودن شرایط محیطی خوب رشد نمی کند و یا به هر دلیل مزاحم ساکنین یک منطقه و یا سایر درختان و گیاهان است ، حتما لازم نیست آنرا قطع کنیم و از بین ببریم! بلکه می توان آنرا با رعایت شرایط مورد نیاز، از مکانی به مکان دیگری نیز منتقل کرد.

در این بین هر مقدار درخت جثه کوچکتری داشته باشد جابجایی آن اسان تر و کم هزینه تر است و هر مقدار درخت مسن تر و جثه بزرگتری داشته باشد نیاز به تخصص و همچنین هزینه بیشتری خواهد بود و با این وجود این کار غیر ممکن نیست. در این پست سعی کرده ام به شکلی خلاصه نحوه جاجایی درختان و درختچه ها را از مکانی به مکان دیگر توضیح دهم. اگر در میان این مطالب به مسئله مبهمی برخورد کردید و یا اگر تجربه شخصی در این رابطه دارید که به تکمیل مطالب کمک می کند لطفا اطلاع دهید تا بتوانم مطلب را بهتر و کامل‌تر کنم.

چه درختانی برای جابجایی مناسب تر هستند؟

به طور کل درختان سالم در مقایسه بادرختانی که ضعف رشد نشان می دهند برای جابجایی گزینه های بهتر و مناسب تری هستند. بنابراین به سالم بودن ساقه ها و تنه درخت و عدم وجود پوسیدگی بخصوص در تنه اصلی درخت دقت کنید. در بین درختان سالم سرحال نیز به طور کل درختانی که 5-3 ساله هستند و از رشد خوبی برخوردارند بهترین گزینه ها هستند اما این به معنی عدم امکان جابجایی درختان بزرگتر و مسن تر نیست. اینکه بفهمیم یک درخت از رشد مناسبی برخوردار هست یا خیر می توان به میزان رشد سالانه شاخه های آن توجه کرد. اگرچه میزان رشد سالانه شاخه های درختان مختلف با هم متفاوت است اما به شکل میانگین شاخه های یک درخت سالم بین 10 الی 50 سانتیمتر در طی فصل رشد می تواند بلند شود.

به قابلیت انتقال درختان توجه کنید.

فرض کنید درختانی از انواع مختلف دارید که همگی شرایط مساعدی برای جابجایی دارند یعنی سالم هستند حدود 5-3 سال سن دارند (بهترین سن برای جابجایی یک درخت) و رشد سالانه مناسبی هم دارند اما توجه کنید که همه انواع درختان در تحمل جابجایی از مکانی به مکان دیگر همانند هم نیستند. خیلی مهم است که بعد از جابجایی درخت بتواند مجددا ریشه زایی داشته باشد و در جای جدید مستقر شود و درختان در قدرت ریشه زایی مجدد با هم فرق دارند. مثلا به طور کل درختچه ها (گیاهانی که به شکل درختچه رشد می کنند) بهتر از درختان و خزان پذیرها بهتر از سوزنی برگان انتقال پیدا می کنند چون ظرفیت ریشه زایی بهتری دارند. همچنین در بین درختان ، درختان کوچک که قطر تنه آنها کمتر از 38-30 سانتیمتر باشد از قابلیت جابجایی بیشتری نسبت به درختانی با قطر تنه بیشتر برخوردار هستند.(قطر تنه از 15 سانیمتری بالای سطح خاک اندازه گیری میشود). همچنین برخی از گونه های درختان مسئله جابجایی را بهتر از برخی دیگر انواع و گونه های درختان تحمل می کنند. قدرت جابجایی درختان را در جدول زیر مشاهده می کنید.

*سهولت انتقال بر حسب مقاومت و سرعت استقرار درخت به 4 درجه تقسیم شده است . درجه 1 گیاهانی که به سهولت انتقال می‌یابند و شماره 4 مشکل ترین درختان برای جابجایی هستند .

** درختانی که عبارت اوایل بهار برای آنان ذکر شده است بهتر است که در اوائل بهار و یا اواخر زمستان قبل از شروع به رشد منتقل شوند. سایر درختان را می تاندر تمام طول سال بادقت جابجا کرد.

اینکه درختان در چه نوع خاکی رشد کرده باشند نیز در قابلیت جابجایی آنان تاثیر گذار است. به طور کل زمانی که درخت در خاکی با بافت شنی و سبک پرورش می یابد ریشه هایش به عمق بیشتری از خاک نفوذ می کند بنابراین این درخت در زمان بیرون آورده شدن و جابجایی حجم بیشتری از ریشه های خود را از دست می دهد. زیرا ریشه‌های موجود در عمق خاک هنگام حفر گودال به منظور بیرون آوردن درخت ، از سایر ریشه ها قطع و جدا می شوند. از طرفی درختی که در خاکی رسی و سنگین رشد کرده باشد اکثر حجم ریشه هایش در سطح خاک روییده اند و قرار دارند بنابراین هنگام حفر گودال و بیرون آورده شدن، حجم بیشتری از ریشه هایش همراه با آن جابجا خواهند شد.

به تفاوت شرایط مکان قدیم و جدید توجه کنید.

فرض کنید اگر مکان فعلی درخت مورد نظر ، مکانی محفوظ از وزش باد و همچنین مکانی نیمه سایه – نیمه آفتاب است و مکان جدید مکانی با وزش باد شدید و یا آفتاب فراوان است، نمی توان انتظار داشت درخت در مکان جدید خود به خوبی مستقر شود و رشد خود را سریعا آغاز کند. بنابراین در انتخاب مکان جدید باید به نحوی منطقی تصمیم گیری کرد. تغییر ناگهانی در شرایط محیطی یک درخت که حجم قابل توجهی از ریشه هایش را نیز هنگام بیرون آورده شدن از مکان قبلی از دست داده است، موجب کاهش شانس موفقیت در امر جابجایی آن می شود با این وجود جابجایی از محلهای بادگیر و آفتابی به مکانهای نیم سایه بهتر است تا زمانی که گیاه را از مکانی نیمه سایه به محلی با آفتاب شدید و بادگیر منتقل می کنیم . به هر حال اگر مکان جدید بادگیر است بهتر است که در فصل بهار اقدام به جابجایی کرد زیرا شدت باد در این مناطق در فصل بهار کمتر از پاییز و زمستان می باشد. اما در مورد میزان شدت آفتاب باید گفت متاسفانه اگر گیاه شما عادت کرده است که در مکانی سایه آفتاب رشد کند به احتمال زیاد بعد از انتقال به مکانی با شدت بیشتر و شدیدتر نور آفتاب ، احتمال زیادی دارد که خشک شود و از بین برود.

به شرایط رطوبتی و حرارتی خاک توجه کنید

اگرچه تصور ما در طی فصل زمستان این است که درخت بخصوص درختان خزان پذیر به خواب زمستانی و رکود فرو رفتنه اند و فعالیتی ندارند اما این تصور اشتباه است. زیرا برخی فعالیتهای حیاتی در درختان هیچگاه قطع نمی شود اما میزان آن در طی فصل رکود بسیار کاهش می یابد. به دلیل عدم قطع تمامی فعالیتهای حیاتی گیاه در طی فصل زمستان ، وجود مقداری رطوبت در خاک گیاهی که به ظاهر خواب است و فعالیتی ندارد، ضروری است. موضوع مهم دیگری که باید به آن توجه کرد این است که در هنگام بیرون آوردن درخت از خاک، وجود رطوبت موجب می شود روند بیرون آوردن درخت از خاک آسانتر انجام شود و خاک اطراف توده ریشه ، از هم گسسته نشود و احتمال جابجایی موفقیت آمیز درخت افزایش یابد. هر مقدار که خاک مشکلات رطوبتی بیشتری داشته باشد ، بیرون آوردن توده ریشه نیز سخت تر خواهد بود. توجه کنید که اگر خاک شرایط مساعدی داشته باشد و البته اگر اصولا کاری رعایت شود تا 65٪ ریشه های یک درخت را می توان همراه آن بیرون آورد. هر مقدار که از این میزان ریشه کاسته شود از میزان موفقیت در امر جابجایی کاسته می شود.

فصل مناسب برای جابجایی درختان

اگرچه به شکل تئوری و با رعایت اصول کاری در تمامی مواقع سال می توان نسبت به جابجایی یک درخت اقدام کرد اما به طور عملی بهترین نتیجه در امر جابجایی ، در زمانهای خاصی از سال امکان پذیر است. در مورد گیاهان خزان پذیر بهترین زمان جابجایی در فصل پاییز پس از ریختن برگها  است . البته تا قبل از اینکه خاک به دلیل سرمای زمستان یخ بزند و سفت شود. زمان مناسب دیگر برای جابجایی درختان خزانپذیر ابتدای بهار است اما زمانی که هنوز رویش جوانه ها شروع نشده است و به بیان دیگر درخت هنوز بیدار نشده است. در مورد درختان همیشه سبز نیز فصول پاییز یا اوایل بهار قبل از اینکه رویش جوانه های جدید آغاز شود بهترین زمان جابجایی اینگونه از درختان است.برخی از پرورش دهندگان اواسط/اواخر فصل پاییز را برای درختان همیشه سبز همانند سوزنی برگان بهتر از اوایل فصل بهار می دانند زیرا اعتقاد دارند در این زمان از سال به دلیل وجود حرارت حدود 21-15 درجه خاک ریشه زایی مجدد این درختان در مکان جدید کاشت بهتر و موثرتر انجام می‌شود. به طور کلی انتقال گیاهان در بهار و تابستان یعنی زمانی که رشد برگها و گلها به سرعت انجام می‌شود، غیر قابل توصیه است  زیرا در این زمان رشد ریشه و ریشه زایی جدید گیاه کم است و رشد شاخسار در حداکثر میزان خود است و به همین دلیل بعد از جابجایی ریشه جدید به سختی تولید می شود و احتمال گرفتن درخت اندک است. گاهی برخی از پرورش دهندگان مطرح می کنند که در این زمان از سال اگر مجبور به جابجایی یک درخت شویم بهتر است که بعد از بیرون آوردن آن از گودال، مدتی در مکانی سرد و مرطوب نگهداری شود و بعد به مکان جدید برده و کاشت شود و این کار به مقاوم سازی درخت تا حدودی کمک می کند. البته این کار توسط پرورش دهندگان باتجربه انجام می گیرد و افراد آماتور بهتر است که تا جایی که امکان دارد فاصله زمانی بین بیرون آوردن درخت تا کاشت در مکان جدید را کاهش دهند. مسئله جالب توجه دیگر این است که بر اساس برخی تحقیقات که به شکل آزمون و خطا انجام شده است مشخص شده است که برخی از گیاهانی که در پاییز و زمستان به راحتی جابجا نمی شوند، در فصل بهار جابه جایی موفقیت آمیزی دارند که برخی از مثالهای آنرا در جدول موجود مطالب بالا مشاهده کردید.

برای بیرون آوردن یک درخت ، گودال حفر شده به چه اندازه باید باشد؟

حجم گودال حفر شده اطراف درخت هنگام بیرون آوردن آن بسیار  مهم است زیرا ریشه های موثر و مفید درخت در این مساحت از خاک وجود دارند و باید سعی کنیم تا حداکثر حجم ریشه های فعال همراه با توده خاک از زیر زمین و به همراه درخت بیرون بیاید و منتقل شود . هر مقدار که آسیب وارد شده به اکثر حجم ریشه کمتر باشد، موفقیت در امر جابجایی درختان بیشتر است. حال به این مسئله می رسیم که بیشترین حجم ریشه یک درخت در چه عمقی از خاک مستقر می شوند. اگرچه ریشه اصلی درختان اکثرا تمایل دارند که به شکل نسبتا عمودی در خاک فرو روند اما در بیشتر خاکهای شهری (منظور خاکی که بافتی متوسط تا سنگین دارد) 90٪ ریشه های مکنده و فعال درخت در عمق 40 سانتیمتری از سطح خاک قرار دارند. بنابراین حداقل اندازه گودال به این میزان است اما این حداقل است و نباید تصور کرد که با حفر گودالی با طول و عرض و عمق 40 سانت نتیجه دلخواه را می توان بدست آورد. حجم گودال با توجه به قطر تنه درختان و روش بیرون آوردن تعیین می شود که در مطالب آینده آنها را مشاهده خواهید کرد.

روشهای انتقال درختان

دو روش کلی و عمومی برای انتقال درختان از مکانی به مکان جدید وجود دارد:1- روش ریشه برهنه و2- روش گونی پیچ کردن توده ریشه . انتخاب هر یک از این دو روش بستگی به شرایط درخت و درختچه مورد نظر شما دارد. هر روشی را که استفاده می کنید قبل از بیرون آوردن درخت باید کارهای مشترکی انجام دهید. مثلا اگر خاک خشک است 3-2 روز قبل از گودبرداری باید خاک را آبیاری و کاملا مرطوب کرد تا رطوبت به عمق خاک نیز نفوذ کند . هر مقدار که خاک خشک تر باشد احتمال آسیب رسی به توده ریشه در زمان بیرون آوردن درخت و جابجایی آن بیشتر است. مورد بعدی بستن شاخسار گیاهان است. قبل از گودبرداری می بایست با طناب‌های پنبه‌ای یا نوارهای پارچه ای برای بستن شاخه ها استفاده کرد. توجه کنید که بستن شاخه ها به منظور عدم تکان خوردن و جابجایی شاخه ها است اما بخصوص شاخه های اصلی نباید آنقدر محکم بسته شوند که محل اتصال شاخه به تنه ترک بردارد.

1-روش ریشه برهنه

بسیاری از درختچه های خزان پذیر به ارتفاع حداکثر تا دو متر و یا حداکثر با قطر ساقه 5 سانتیمتر (اندازه گیری از 15 سانتیمتری سطح خاک)با روش ریشه برهنه منتقل می شوند مگر اینکه کاملا سبز و برگدار باشند که در این صورت این درختان با روش گونی پیچ کردن توده ریشه باید منتقل شوند. در روش بیرون آوردن درخت به شکل ریشه برهنه ابتدا می بایست گودالی در اطراف تنه درخت ایجاد شود. به تجربه ثابت شده است درختانی که از طبیعت جمع آوری و منتقل می شوند به گودالی دو برابر گودال درختان پرورشی نیاز دارند. تنه درخت را مرکز یک دایره در نظر می گیرند و حداقل 30 سانتیمتر از آن دور می شوند. یعنی تنه درخت مرکز دایره ای است که حداقل شعاع ان برابر با 30 سانتیمتر (حداقل قطر 60 سانتیمتر) می باشد. سپس با یک بیل لبه تیز از محیط دایره به سمت پایین گود می کند و تا عمق 45 سانتیمتر پایین می روند. در چنین گودالی ریشه های اصلی از گیاه قطع نمی شوند و فقط ریشه های جانبی قطع می شوند. سپس نوبت خالی کردن خاک موجود در این گودال است که با یک چنگگ باید نسبت به این کار اقدام کرد.حرکت چنگگ باید از طرف تنه درخت به سمت بیرون (لبه گودال باشد) حرکت برعکس به ریشه ها آسیب می رساند.  مرطوب بودن خاک و ملایمت در کار بسیار اهمیت دارد. هر مقدار ریشه که از زیر خاک بیرون می آید را بهتر است با انداخت پارچه و یا گونی مرطوب از خشک شدگی محافظت کرد. خشک شدن ریشه ها در طی این عملیات یکی از بدترین اتقاقهایی است که می تواند برای درخت ایجاد شود و آسیب جدی به گیاه وارد می کند. بعد از آزاد سازی ریشه ها از خاک گاهی لازم می شود که برای جدا کردن گیاه از مابقی ریشه ها که خارج از محوطه گودال مورد نظر وجود دارد با ملایمت درخت را از جای خود کج کرد تا اتصال آن با ریشه های خارج از محوطه کودال کمتر شود و یا اینکه از وسیله ای تیز برای این جدا سازی استفاده کرد. استفاده از وسیله تیز همانند قیچی باغبانی بخصوص برای جدا سازی ریشه های عمیق درخت که لنگر درخت نیز نامیده می شود (چون عامل اصلی اتصال درخت به خاک زیرین است) در عمق 60-40 سانتمتری از زیر تنه درخت در زیر سطح خاک گاهی اجتناب ناپذیر است. البته هر مقدار که ریشه ای عمیق و عمودی را تا عمیق ترین حد ممکن حفظ کنیم نتیجه بهتری در انتقال درخت خواهیم گرفت و 60-40 سانیتمتر حداقل میزان مجاز است. توجه کنید که کج کردن درخت زمانی انجام می شود که با چنگگ خاک روی ریشه ها تا حد امکان خالی شده باشد. گاهی از فشار جریان آب و حتی هوا برای خالی کردن فضای بین ریشه های یک درخت از خاک استفاده می شود. همچنین توجه کنید که کشیدن درخت و با زور جدا کردن آن از زمین یکی از بدترین روشهایی است که می توان انجام داد و به گیاه آسیب رساند. بعد از بیرون آوردن درخت از گودال حتما باید ریشه ار توسط خاک یا هر وسیله دیگری که مرطوب است از خشک شدن و پژمردگی درخت محافظت کرد. برای پوشاندن ریشه ها از خاک سنگین و یا رسی حتی اگر مرطوب است نباید استفاده کرد زیرا بعد از اینکه رطوبت خود را از دست می دهد سنگین و سفت می شود و به ریشه ها آسیب می رساند. موادی مثل خاک اره مرطوب و یا سایر موادی که همانند خاک اره سبک هستند و رطوبت را مدتی در خود نگه می دارند مناسب هستند. در طی مدت نگهداری درخت و کاشت آن در مکان جدید علاوه بر پوشاندن ریشه ها با خاک مرطوب حتما درخت را در سایه و در جایی خنک قرار دهید.

2-روش گونی پیچ کردن ریشه

این روش برای زمانی که قطر تنه درخت از 5 سانتیمتر بیشتر باشد بسیار مناسب است  البته در خاکهایی که بافت سنگینی دارند نیز قطر تنه چه از این بیشتر باشد و چه کمتر بهتر است از روش گونی پیچ کردن ریشه استفاده کنیم. در روش گونی پیچ کردن ریشه در واقع توده ریشه به همراه خاک اطراف آن به شکل تقریبا یک توپ از زمین بیرون میآید. ابتدا تنه درخت را مرکز یک دایره در نظر می گیرند. شعاع این دایره با توجه به گستردگی تاج درخت معلوم می شود. یعنی شعاع این دایره حدود دو سوم گستردگی تاج درخت است. گستردگی تاج درخت نیز بدین صورت تعیین می شود که در میانه ظهر که آفتاب به شکل عمودی به زمین می تابد، قسمتی از زیر درخت را که توسط تاج سایه ایجاد شده است را در نظر می گیریم. این ناحیه در واقع گستردگی تاج درخت را نشان می دهد. به شکل تخمینی دور این ناحیه را مشخص می شکنیم (مثلا با ریختن مقداری کچ) .  یک سوم به طرف تنه درخت می رویم. این قسمت همان محیط دایره ای است که می توان نسبت به حفر آن جهت بیرون آوردن درخت  اقدام کرد . با توجه به اینکه درختچه ها و درختان اندازه های گوناگونی دارند در نتیجه اندازه توپ ریشه آنان که از خاک بیرون آورده می شود نیز متفاوت و متغیر است اما می توان به طور کل اندازه توپ ریشه درختان را در روش گونی پیچ کردن ریشه در سه گروه عمومی قرار داد.

1. قطر توپ ریشه تا 0.5 متر که برای درختان همیشه سبز کوچک و درختچه‌های همیشه سبز و خزان پذیر مناسب است؛
2. قطر توپ ریشه از 0.5 متر تا 1.5 متر که برای گیاهان همیشه سبز با اندازه متوسط یا بزرگ، درختچه های بزرگ که برگهای آنها کاملا رشد کرده است و سبز هستند و یا درختان کوچک که قطر تنه آنها 11 سانتیمتر یا کمی بیشتر است مورد استفاده قرار می‌گیرند.
3. قطر توپ ریشه بیش از 1.5 متر که برای درختان بزرگتر که در دو گروه بالا جایی ندارند مناسب است.

بعد از در نظر گرفتن دایره فرضی به دور تنه درخت نوبت گود کردن محیط این دایره فرضی به سمت پایین است. اینکه به چه میزان باید پایین برویم بستگی به قطر توپ ریشه دارد بخصوص اینکه تا حدی باید پایین رفت که توپ ریشه که در نهایت از زمین بیرون می آید اکثر ریشه های مویین (ریشه های فعال) درخت را در بر گیرد و پایه یا لنگر خوبی برای بر پا نگه داشتند درخت باشد . در مورد گروه یک و دو ،  بین قطر توپ ریشه و عمق توپ ریشه نیز رابطه ای برقرار است که در جدول زیر مشاهده می کنید.

اما در مورد گروه سوم یعنی درختان بزرگتر که توپ ریشه بیش از 150 سانتیمتر (1.5 متر) قطر دارند رابه دیگری و جداول دیگری وجود دارد اولا برای اضافه شدن هر 2.5 سانیتمتر به قطر تنه (قطر تنه را از 15 سانتیمتری بالای سطح خاک اندازه میگیریم) حدود  30 سانتیمتر به اندازه توپ ریشه اضافه می شود و به شکل دقیقتر محاسبات بر اساس جدول زیر انجام می‌شود.

بعد از پایین رفتن از محیط دایره فرضی اطراف تنه درخت، نوبت به شکل دهی به توپ ریشه می شود . بخش فوقانی توپ ریشه را کمی گرد کرده و مازاد خاک تراشیده می‌شود. توده مناسب در واقع مشکلی منظم و متقارن و کمی بیضی شکل دارد . خاک اضافی را از گودال حفر شده بر می‌دارند و سپس ریشه های بخش زیرین را در زاویه ای 45 درجه با قیچی یا چاقوی بسیار تیز قطع می کنند.

بیرون آوردن توپ ریشه

توپ ریشه را که تا حدود 40 سانتیمتر قطر دارد می توان توسط دو بیل که در جهت مقابل هم قرار دارند از گودال بلند کرد و بیرون آورد اما اگر قطر توپ ریشه بیش از 40 سانتیمتر است و یا خاک بیش از اندازه شنی است و امکان از هم پاشیدن آن وجود دارد می بایست توپ ریشه را با کمک پارچه یا گونی برداشت و زمانی که قطر توپ ریشه بیش از 60 سانتیمتر می شود شاید لازم شود که از وسایل دیگری همانند سیم یا زنجیر هایی که به شکل گهواره توپ ریشه را در بر می گیرند نیز استفاده کرد. به هر حال برای بیرون آوردن توپ ریشه ابتدا درخت را کمی کج می کنند تا گونی لوله شده در زیر توپ ریشه پهن شود و سپس درخت را در جهت مخالف خم می کنند و گونی را که اکنون در کف گودال قرار دارد به سمت دیگر گودال می برند تا گونی کاملا توپ ریشه را در بر گیرد. در هر مرحله می بایست بسیار دقت کرد که خاک توپ ریشه ترک برندارد و نشکند. اگر استفاده از سیم ها و یا زنجیر لازم است نیز در همین مرحله آنرا از زیر توده ریشه که اکنون در گونی و پارچه پیچیده شده است رد می کنند.  برای برداشتن گیاه ، دو سر پارچه را گرفته و درخت را بلند می کنند . در این مقطع زمانی هرگز نباید با گرفتن تنه یا تاج گیاه و کشیدن آن به سمت بالا آنرا از جایش بلند کرد. این کار آسیب جدی به گیاه وارد می کند. بعد از برداشتن گیاه از گودال ، حتما باید مانع از خشک شدن توده ریشه آن شد . همچنین در توده های بزرگ ریشه گاهی لازم و ضروری است که از وسایل مکانیک مانند جرثقیل های کوچک و بزرگ کمک گرفت تا بتوان توده ریشه درخت را از گودال در آورد و به مکان مورد نظر منتقل کرد. در طی تمامی این مراحل  توده خاک را باید مرطوب نگهداشت و حتما گونی و یا پارچه ضخیم مرطوبی کل توده توپ ریشه را باید بپوشاند. درخت در مکانی سایه و خنک و به دور از وزش باد قرار گیرد. آبپاشی تاج درخت نیز کمک می کند . برای ایجاد مقاومت بیشتر توده توپ ریشه و عدم ریزش خاک از اطراف ریشه ها ، بخصوص در درختان بزرگ که قطر توده ریشه از 75 سانتیمتر بیشتر است و یا به دلیل شنی بودن و سبک بودن خاک احتمال ریزش خاک از اطراف آن وجود دارد از روش طناب پیچ کردن توده ریشه برای حفاظت بیشتر آن استفاده می شود. در این روش گونی و یا پارچه اولیه که هنگام برداشتن توده ریشه از گودال به دور آن پیچیده شده است ، در اطراف توده ریشه باقی می ماند و شاید با کاربرد چند لایه دیگر از گونی و یا پارچه نیز تقویت شود سپس با پیچیدن طناب نسبت به محکم کردن این توده ریشه اقدام می شود که البته روش خاص خود را دارد تا کارآیی بیشتری داشته باشد.

انتقال درخت به همراه توده ریشه به مکان جدید

درختانی که  تا حدود 300 کیلوگرم وزن دارند رامی توان توسط فرقان به شکل دستی حمل کرد امادرختان سنگین تر را می بایست با وانت، کامیون و حتی تریلی منتقل کرد. اگر درخت ارتفاع بلندی دارد می بایست در هنگام حمل و نقل به شکل افقی قرار گیرند . هنگام انتقال نیز می بایست درخت از هر گونه آسیب فیزیکی و یا خشک شدن توده ریشه به خوبی محافظت شود . بخصوص به این نکته توجه کنید که یک سوم ریشه های حیاتی برای ادامه رشد گیاه در 10-5 سانتیمتری قسمت خارجی توپ ریشه قرار دارد به همین دلیل بسیار مهم است که از خشک شدن و یا تابش اشعه مستقیم آفتاب حفظ شود و در نهایت هر مقدار که مدت زمان انتقال درختان کوتاه تر باشد و سریعتر از مکان  قبلی به مکان جدید منتقل و کاشته شوند میزان موفقیت نیز افزایش می‌یابد.

کاشت درختان در مکان جدید

گودال کاشت در مکان جدید را می بایست قبل از بیرون آوردن درخت از مکان قبلی حفر و آماده کرد. زیرا اگر درخت بعد از بیرون آورده شدن و انتقال ، مدت زمانی را معطل حفر گودال جدید نیز بشود، میزان صدمات وارده افزایش خواهد یافت. برای اندازه گودال جدید نیز باید گفت که اگر با شیوه ریشه برهنه درختان منتقل شوند اندازه گودال در حدی است که ریشه ها به راحتی در آن قرار گیرند و در هم و به هم فشرده کاشته نشوند . اما در مورد درختانی که با روش گونی پیچ کردن توده ریشه منتقل می شوند، گودال مکان جدید می بایست حداقل 30 سانیتمتر  بزرگتر از قطر توده ریشه درخت باشد و بعد از قرار دادن توده ریشه درخت در گودال ، فضای باقیمانده با خاک کاملا مرغوب و مغذی پر شوند . همچنین در مورد توپهای بزرگ ریشه (که بیش از 1.5 متر قطر دارند) بهتر است که گودال محل کاشت به جای اینکه حدود 30 سانت از قطر توپ ریشه بیشتر باشد، حدود 60-45 سانتیمتر بزرگتر از قطر توده ریشه باشد . توجه کنید که درخت در مکان جدید نباید عمیق تر و یا سطحی تر از مکان کاشت قبلی قرار گیرد و باید عمق کاشت را طوری تنظیم کرد که همانند مکان اولیه کاشت شود.بعد از قرار دادن توپ ریشه در گودال، فقط قسمت رویین گونی و یا پارچه دور توده ریشه جدا و برداشته می شود اما قسمت زیرین باقی می ماند زیرا اصرار به برداشتن این قسمت از گونی و یا پارچه موجود بر روی اطراف توده ریشه نتیجه ای جز آسیب رسی به توده ریشه گیاه انخواهد داشت اما در بدنه گونی و پارچه باقیمانده با ملایمت و با وسیله ای تیز چندین برش ایجاد می شود توجه کنید که اگر از پوشش پلاستیکی برای پیچاندن توده ریشه استفاده شده است می بایست با ملایمت بسیار و با تکه تکه کردن توسط قیچی یا چاقو به تدریج آنرا از اطراف توده ریشه حذف کرد. همچنین برای جلوگیری از نشست درخت بعد از کاشته شدن و آبیاری بهتر است که قسمت زیرین گودال کاشت را خیلی از خاک سبک پر نکرد و برای این قسمت خاکی با بافتی کمی سنگین تر و برای قسمت رویین خاکی با بافت سبک تر استفاده کرد. بعد از کاشت درخت را باید آبیاری کرد . به هر حال بعد از آبیاری خاک ممکن است کمی نشست کند که باید قسمت نشست کرده را با خاک دهی جبران نمود.

بعد از کاشت نیاز کودی درخت به چه صورت است؟

نیاز غذایی درختان مختلف با هم متفاوت است اما در پاسخ به این سوال فرض می کنیم که درختی را به مکانی با خاک معمولی منتقل کرده ایم و امیدواریم که در مکان جدید ، ریشه زایی داشته باشد و از بین نرود . بنابراین می توان با افزودن برخی کودها به ریشه زایی این درختان و رشد رویشی آنان کمک کرد. مثلا گفته شده است که بعد از قرار دادن درخت در مکان جدید و برای پر کردن فضای خالی اطراف توده ریشه درخت مود نظر از خاکی مخلوط با یک کود شیمیایی ملایم استفاده شود. این مخلوط بدین صورت تهیه می شود که برای هر متر مکعب خاک می توان از 2.5-1.2  کیلوگرم کود با فرمول 12-12-12 استفاده کرد . در واقع هر مقدار که خاک منتقل شده همراه با توده ریشه کمتر باشد مقدار کمتری کود را با هر متر مکعب خاک مخلوط می کنیم (یعنی مثلا 1.2 کیلوگرم) و هر مقدار که خاک منتقل شده همراه با توده ریشه بیشتر باشد مقدار کود بیشتری نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد.

هرس بعد از کاشت

بعد از انتقال درختان و کاشت در مکان جدید می بایست ساقه های آسیب دیده ضعیف و شکسته شده را قطع کرد. هرس تا همین حد کافی است و می بایست از هرس شدید درختی که به تازگی جابجا شده است پرهیز کرد و هرس شدید را تا زمانی که درخت به خوبی در جای خود مستقر شده باشد و آثاری از رشد جدید نشان می دهد به تاخیر بیفتد. اگرچه قبلا مطرح می شد که قطع و حذف 30-20٪ حجم کل شاخه ها به حفظ تعادل میان سیستم ریشه  و تاج گیاه در درخت منتقل شده کمک می کند اما به تجربه ثابت شده است که چنین کاری بیشتر به درخت آسیب می رساند تا اینکه کمک کند بنابراین بهتر است که فقط به قطع و کوتاه کردن شاخه های آسیب دیده اکتفا کرد

مهار کردن و بست زدن

همانطور که می دانیم یکی از وظایف ریشه نگهداری و استقرار گیاه در جای خودش است زمانی که به دلیل بیرون آوردن یک گیاه و جابجایی حجم بیشتر ریشه گیاه از آن جدا می شود، بنابراین ریشه قدرت کافی برای نگهداری گیاه در مکان  جدید را ندارد تا اینکه عمل ریشه زایی جدید شروع شود و ریشه در خاک گسترده شود در طی این مدت می توان با کمک قیم بندی کابل بندی و بستن ومهار کردن و سایر روشهای مکانیکی نسبت به استقرار بهتر درخت در مکان جدید  کمک کرد.