نرگس با نام جنس Narcissus به خانواده Amaryllidaceae و راسته Asparagales تعلق دارد و بومی اروپا، شمال آفریقا و غرب آسیا است.
معرفی گیاه - نرگس Narcissus
نرگس با نام جنس Narcissus به خانواده Amaryllidaceae و راسته Asparagales تعلق دارد و بومی اروپا، شمال آفریقا و غرب آسیا است. نرگس گیاهی چند ساله و پیاز دار است که در بهار گل میدهد. جنس نرگس گونه های مختلف و متنوعی دارد که البته با توجه به نحوه تقسیم بندی و گروه بندی آنان تعداد گونه های این گیاه بین 26 و حتی بیش از 60 گونه متغیر است. به عنوان مثال از سوی انجمن سلطنتی علوم باغبانی گونهها و ارقام مختلف این گیاه در 13 بخش قرار گرفته است. گونههای این گیاه و نمونههایی که با استفاده از روش دو رگه گیری بدست آمده اند به شکل گسترده مورد استفاده و کشت و کار قرار میگیرند و امروزه بیش از 140 رقم از این گیاه از سوی انجمن سلطنتی علوم باغبانی انگلیس جوایزی را به خود اختصاص داده اند.
گیاهشناسی
پیاز نرگس به شکل یک کوزه کوچک است که با پوشش قهوهای روشنی پوشانده شده است. ساقه بدون برگ است و بسته به نوع رقم گیاه از اوایل تا اواخر بهار ظاهر میشود و میتواند بین 1 الی 20 گل ایجاد کند. گلها در قسمت میانی تاجی وجود دارد که این تاج میتواند با گلبرگهای گیاه هم رنگ باشد ویا آنکه رنگی متفاوت از آن را داشته باشد.این گل سه کاسبرگ که شبیه گلبرگها هستند و سه گلبرگ دارند اما در برخی از ارقام به دلیل تبدیل شدن اندام جنسی این گیاه به گلبرگ، گلهایی پْرپّر تولید میشوند که البته این نوع نرگسها به احتمال زیاد بذر تولید نمیکنند. رنگ گل نرگس در ارقام مختلف از سفید تا نارنجی تیره متغیر است. بذرها در صورت شکل گیری سیاه رنگ و گرد هستند و پوشش سختی دارند. برخی از ارقام نرگس بسیار معطر و برخی نیز عطر چندانی ندارند . به عنوان مثال نرگسهای کاغذی Narcissus papyraceus که گلبرگهایی سفید رنگ و تاجی زرد رنگ دارند عطری بسیار دلپذیر دارند در حالیکه نرگسهای تماما زرد رنگ از عطر چندان برخوردار نیستند. پیاز نرگس و همچنین برگهای آن به دلیل دارا بودن آلکالوئید alkaloid و لیکورینlycorine سمی هستند و نباید مصرف شوند و حتی در برخی از افراد میتوانند حساسیتهای پوستی ایجاد کنند. برخی از ارقام نرگس اینچنین حساسیتهایی را بیش از دیگر نمونه ها ایجاد می کنند که از جمله آنان میتوان به این موارد اشاره کرد: 'Actaea', 'Camparelle','Gloriosa','Grande Monarque','Ornatus','Princeps','Scilly White' از نامهای انگلیسی این گیاه میتوان به daffodil,narcissus و jonquil اشاره کرد که البته Narcissus عمومی تر و Daffodil و Jonquil به نرگسهایی خاص اطلاق میشود.
daffodil چیست؟ نام علمی این نرگس که به نام نرگسهای شیپوری trumpet narcissus نیز معروف است Narcissus pseudonarcissus میباشد که در حدود 41 سانتیمتر ارتفاع و 6-5 برگ به ارتفاع 30 سانتیمتر دارند. در انتهای ساقه گل تنها یک گل زرد رنگ و درشت تشکیل میشود و انتهای قسمت تاج آن نیز دندانه دار است. البته ارقام دورگه بدست امده از این گونه میتوانند رنگهای مختلف و متفاوتی در مقایسه با گیاه مادری همانند سفید صورتی و یا نارنجی داشته باشند.
Jonquil چیست؟ نام علمی این نوع نرگس N.jonquilla است و به تمامی دورگه های حاصل از آن نیز Janquil گفته میشود. در مقایسه با دافودیل گلهایی کوچکتر دارند که در گروه های چندتایی شکوفا میشود.این نمونه نیز ارقام مختلف اکثرا به رنگهای زرد و سفید دارد.
معرفی برخی از گونه های نرگس:
همانطور که اشاره شد نرگس گونه های متنوع و مختلفی دارد. برخی از معروفترین آنان عبارتند از:
N.alcaracensis بومی اسپانیا.-N.assoanus بومی نواحی جنوب غربی اروپا به ارتفاع 15 سانتیمتر که گلهایی زرد و عطری شبیه لیمو دارد- N.asturiensi بومی کوهستانهای ناحیه شمالی کشور پرتقال و اسپانیا به ارتفاع 12-7 سانتیمتر و گلهای زرد و کوچک به سرما مقاومت خوبی دارد شاید یکی از زود رس ترین نرگسها باشد زیرا در اواخر دی و یا اوایل بهمن گل می دهد - N.bugei بومی اسپانیا - N.janquilla که با نام Janquil شناخته میشود بومی جنوب غربی اروپا و شمال آفریقا . گلهایی زرد یا سفید معطر دارد - N.longispathus بومی اسپانیا-N.papyraceus معروف به Paperwhite Daffodil بومی نواحی مدیترانه . برخلاف دیگر انواع نرگس نیازی به دوران سرمادهی برای یافتن توانایی گلدهی ندارد. با کاشتن پیازها در طی 4-3 هفته گیاه گل خواهد داد -N.poeticus معروف به Poet's Narcissus بومی اروپا و امریکای شمالی 40-20 سانتمتر ارتفاع دارد و گلهایی سفید با تاجی زرد رنگ که قسمت انتهایی تاج قرمز رنگ است و در صنایع عطرسازی و روغن گیری از آن استفاده میشود-N.pseudonarcissus معروف به Wild Daffodil بومی غرب اروپا و تاج میانی گل شیپوری شکل است-N.radinganorum بومی اسپانیا - N.romieuxii بومی نواحی کوهستانی مراکش است-N.tazetta معروف به Papewhite,Bunch-flowered Narcissus, Chinese Sacred Lily,Joss flower بومی نواحی جنوبی اروپا در صنایع عطرسازی و استخراج روغن از این نرگس استفاه میشود-N.triandrus معروف به Angel's Tears- Narcissus * Medioluteus که دورگه است و از N.poeticus و N.tazetta بدست آمد.
چرخه زندگی:
پیاز نرگس که نیاز سرمایی آن بر طرف شده باشد بعد از کاشته شدن در بستر کشت شرع به فعالیت میکند و با افزایش دما جوانه میزند و برگها از زیر زمین بیرون میآیند. معمولا پیازی که قوی است و نیاز سرمایی آن به خوبی برطرف شده است 4-3 هفته بعد از کاشت و در صورتی که دمای محیط حدود 17 درجه باشد گل می دهد. گلها در بهار ظاهر میشوند و قبل از فرا رسیدن تابستان گلهای گیاه همگی شکوفا شده و از بین می روند . پس از ظهور گل و پژمردن و از بین رفتن آن و تا زمانی که برگها فعال هستند افزایش اندازه پیاز مادر در زیر زمین و همچین شکلگیری و رشد پیازهای کوچک در کنار پیاز مادری صورت میگیرد. شرایط مساعد موجب بزرگتر شدن و قویتر شدن پیازها و در نتیجه افزایش کیفیت گل در سال آینده میشود. در این مدت دمای متوسط برای افزایش طول مدت فعالیت برگها و در نتیجه افزایش مواد غذایی ذخیره شده در پیازها مناسب است. وجود برگها حداقل به مدت 6 هفته بعد از اتمام گلدهی لازم است تا غذادهی به پیازهای زیر خاک به خوبی صورت گیرد. بعد از خشک شدن برگها میتوان پیاز را از خاک درآورد که زامان مناسب انجام این عمل حدودا اواسط تابستان است. برای آنکه پیازها با کمترین مشکل و آسیب دیدن از بستر کاشت بیرون آورده شوند ابتدا بستر کاشت را آبیاری کنید و بعد اقدام به بیرون آوردن پیازها نمایید. پیازها را در مکانی خشک و بدور از نور مستقیم آفتاب قرار دهید تا رطوبت اضافه خود را از دست بدهند. سپس مرحله انبارداری و یا به بیان دیگر رکود پیاز فرا میرسد . دوران رکود مهم است زیرا پیاز در این دوران توانایی رشد زایشی و یا به بیان دیگر توانایی گلدهی را بدست میآورد البته به شرطی که شرایط محیطی مناسب باشد. پیازها در دوران رکود خود به مکانی نیمه گرم نیاز دارند یعنی دمایی کمتر از آنچه که در دوران رشد رویشی و گلدهی داشتند تا توانایی گلدهی را در سال آینده به دست آورند (به این مرحله انگزیش گلدهی گفته میشود) . این مقطع معمولادر اواخر تابستان و اوایل پاییز و حداکثر تا اواسط پاییز طی میشود. اما برای اینکه ساقه گل در سال آینده توانایی رشد و بلند شدن بیابد به دمایی کمتر نیاز است و دماهای بالاتر از یخبندان این نیاز سرمایی را بر طرف میکند.به بیان دیگر پیاز نرگس نیاز به یک دوره سرمادهی دارد(به این مرحله آغازش گلدهی گفته میشود) که دمای 7-4.5 درجه سانتیگراد برای 17-15 هفته نیاز سرمایی آنرا بر طرف میکند. گفته می شود که دمای سرد کمتر از 13 هفته موجب تولید گیاهانی کوچکتر و دوران سرمایی بیش از 13 هفته در تولید گیاهانی با اندازه قابل قبول موثر هستند. وجود دمای بیش از 17 درجه در طی انبارداری ، برطرف کردن نیاز سرمایی این پیازها را با شکست مواجه می کند. با نزدیک شدن به فصل بهار میتوان پیازها را کاشت و شاهد رشد دوباره آنان بود.
شرایط انبار مناسب برای پیازهای نرگس: بعد از برطرف شدن نیاز سرمایی میتوان پیازها را کاشت اما اگر نیاز است تا برای مدتی در انبار نگهداری شوند میتوان از انبار با 15-12 درجه سانتیگراد و با رطوبت نسبی 75٪ استفاده کرد.
پیش رس کردن پیاز نرگس:
با مطالعه چرخه رشد متوجه میشویم که پیاز نرگس بعد از برداشت و در دوران انبار داری نیاز به دمایی نیمه گرم و سپس سردتر دارد تا اول توانایی تولید گل را بیابد و سپس جوانه گل در بطن آن تشکیل شود. در طبیعت و با کاهش طبیعی دمای محیط این شرایط برای پیاز فراهم میشود اما اگر بخواهیم پیازها زودتر و یا به بیان دیگر خارج از فصل گل دهند میتوان به شکل مصنوعی دماهای مورد نیاز را برای آن فراهم کرد. زمان استفاده از نرگسهای پیش رس نیز از اواسط پاییز و در طی زمستان است. یعنی زمانی که نرگسها میبایست در حال رکود باشند با تامین نیاز دمایی آنان و سرعت بخشیدن به چرخه رشد گل میدهند. برای تهیه نرگس پیش رس، پیازها در تیر ماه برداشت میشود و یک هفته در دمای 34 درجه باقی میمانند و سپس دما به 20-17 درجه کاهش مییابد (مرحله انگیزش گلدهی انجام میشود) سپس تا ماه مرداد دما به 9 درجه رسانده میشود و 8 هفته باقی ماندن در این دما توانایی بلند شدن ساقه گل را به همراه دارد (مرحله آغازش گلدهی انجام می شود) اگر هنوز زمان کاشت پیازها فرا نرسیده است میتوان آنها را در انبار نگهداشت و اگر شاهد فعالیت و رشد در انبار باشیم میتوان دمای انبار را کاهش داد تا فعالیت و رشد پیازها به تعویق افتد. لازم به ذکر است که پیش رس کردن موجب عدم رشد مناسب و ضعیف شدن پیاز خواهد شد زیرا این گیاهان رشد رویش خود را در طی ماه های سرد سال انجام میدهند (زیرا رشد و گلدهی آنان در پاییز و زمستان صورت میگیرد) و مسلما غذاسازی خوبی به دلیل نور و دمای کم این ماه ها صورت نخواهد گرفت و در صورت استفاده مجدد از این پیازها در سال آینده نباید انتظار کیفیت گل خوبی را داشت. البته دماهایی که عنوان شد حالت عمومی دارد و استثنا نیز در این میان وجود دارد به عنوان مثال نرگسهای شیپوری Trumpet اگر در زیر 18 درجه سانتیگراد پیش رس شوند احتمالا در زمان گلدهی و بعد از تشکیل غنچه های گل، غنچه ها باز نخواهند شد. (عارضه Bull nosing)
موقع خرید پیاز به چه نکاتی توجه کنیم؟
پیاز باید محکم باشد و بر روی بدنه آن فرو رفتگی وجود نداشته باشد نداشته باشد. رنگ پیاز کرم رنگ است و نواحی یا لکه های رنگین بر روی آن نباید وجود داشته باشد. ممکن است از سوی فروشندگان با اصطلاحاتی مانند یک دماغه Single-noseو دو دماغه Double-nose برخورد کنید که منظور همان قسمت بالای پیاز است. برخی از پیازهای نرگس در قسمت بالا دو شاخه میشوند و در واقع دارای دو قسمت سر هستند که از هر قسمت یک ساقه رشد خواهد بنابراین پیازهای دو دماغه دو ساقه تولید میکنند و معمولا گلهای درشتری نیز دارند.
عمق کاشت:
نرگس را در عمق سه برابر ارتفاع پیاز می کارند که حدود 15-8 سانتیمتر میشود. کم عمق کاشتن پیاز این گیاه یکی از دلایل عدم گلدهی آن است. پیازهای کوچک (بچه پیازها) در عمق کمتری نسبت به پیازهای درشت تر کاشته میشوند.
البته برخی از نرگسها Narcissus papyraceus که با نام نرگس کاغذی paperwhite نیز شناخته میشود را در شرایط نگهداری ویژه و خاص در عمق کمتری میتوان کشت کرد که البته این روش مناسب رشد پیازها بعد از اتمام فصل گلدهی نیست زیرا فضای کافی برای رشد بیشتر در اختیار ندارد و این روش فقط مناسب تولید گلهای نرگس به عنوان گل رومیزی برای محیط داخل خانه است. بدین صورت که در حدود 5 سانتیمتر شن دانه درشت یا سنگریزه در یک ظرف ریخت و پیازها را به شکل متراکم در کنار یکدیگر قرار داد.سپس مقداری دیگر شن دانه درشت اضافه میشود تا بدنه پیازها تقریبا داخل شن قرار گیرد اما نوک انها بیرون بماند. سپس آب اضافه میشود تا جایی که اب به نزدیکی قسمت پایینی پیازها برسد اما با آنان در تماس نباشد در غیر اینصورت پیازها خواهند پوسید. بعد از کاشت پیازهای نرگس گلدان در دمای 15-10 درجه سانتیگراد بدور از نور مستقیم افتاب قرار میگیرد و آب ظرف مرتبا بررسی میشود و در همان سطح باید نگهداشته شود. حدودا بعد از سه هفته که ریشه ها شکل گرفتند و جوانه ها به طول 5-3 سانتیمتر رسیدند میتوان به مکانی گرمتر منتقل شود. اززمان کاشت تا گل دهی این نوع نرگس باز هم یادآوری می شود که این یک روش ویژه است و مناسب رشد پیازها نیست.
فاصله کاشت: اگرچه میتوان پیازهای نرگس را کنار هم و در تماس با هم کاشت اما برای رشد مناسب برگسار و فضای کافی جهت بزرگ شدن پیازها در زیر خاک بهتر است که حداقل 7.5 سانتیمتر و برای پیازهای بزرگتر 17-12 سانتیمتر فاصله در نظر گرفته شود.
چگونه میتوان برای مدت زمان طولانی تری گل نرگس داشت؟
با تغییر تاریخ کاشت برخی از پیازهای نرگس میتوان برای مدت زمان طولانی تری از زیبایی این گل بهره برد. به عنوان مثال برخی از پیازها را در هر زمانی که بکاریم گروههای بعدی پیازها را میتوان به فواصل 2 الی 4 هفته بعد از زمان کاشت گروه اول کشت کرد. در نتیجه در یک یا دو ماه آینده، گیاهان نرگس در مراحل رشد مختلف قرار دارند برخی گل داده اند و برخی دیگر غنچه دارند و برخی تازه سبز کرده اند.
شرایط محیطی مورد نیاز برای رشد گیاه نرگس:
آبیاری: بعد از کاشت پیازها به آنان آب دهید و تا سبز شدن پیازها نگذراید که بستر کاشت خشک شود. با سبز شدن پیازها و ظهور جوانه ها باید آبیاری را مقداری افزایش داد. به طور کل نباید گذاشت تا بستر کاشت خشک شود بنابراین سطح بستر کاشت را همواره بررسی کنید و در صورت مشاهده کاهش رطوبت آن گیاه را آب دهید.
نور: نرگسها محیطی پر نور و روزانه حداقل 4 ساعت نور مستقیم آفتاب را نیاز دارند تا گل بدهند. نور کم محیط موجب ضعیف شدن گیاه و زردی و کشیدگی برگسار خواهد شد و همچنین احتمال دارد که غنچه های گل یا تشکیل نشوند و یا در صورت شکل گیری یا شکوفا نشوند و یا گل ریز و کوچکی تولید کنند. نور مستقیم زمانی توصیه میشود که غنچه های گل ظاهر شده باشند.
دما: گونه ها و ارقام مختلف نرگس نیازهای دمایی متفاوتی با یکدیگر میتوانند داشته باشند اما به طور گفته میشود که در زمان رشد و گلدهی دمای روز از 18.5 درجه سانتیگراد و در طی شب نیز از 12 درجه سانتیگراد موجب عمر طولانی این گیاه میشود. افزایش دما و گرمتر شدن محیط موجب سرعت گرفتن رشد این گیاهان و کوتاه شدن عمر گل خواهد شد. همچنین دما در ارتفاع برگسار و ساقه گل نیز نقش دارد. به عنوان مثال با نگهداری نرگس کاغذی بعد از کاشت در دمای 21 ساقه گل بلندتری بدست میآید البته در مقایسه با زمانی که دمای محیط 13 درجه در نظر گرفته شود.
خاک:خاکی با زهکش مناسب و خوب نیاز دارد. یک قسمت پیت موس + یک قسمت ورمی کولایت یا یک قسمت کود کاملا پوسیده گاوی+یک قسمت پیت موس +یک قسمت پرلایت مناسب است. حتی می توان پیاز آنان را در شن کاشت و فقط مراقب بود که بستر کاشت رطوبت خود را از دست ندهد. عمق گلدان نیز کلا 30-25 سانتیمتر مناسب است. البته پیازها اینقدر عمیق کاشته نمیشوند (عمق کاشت 15-8 سانتیمتر بسته به اندازه پیاز) اما برای رشد مناسب ریشه ها و همچنین پیازهای کوچک متصل به پیاز مادری این عمق گلدان مورد نیاز است. البته لازم به ذکر است که برخی از پرورش دهندگان عمق کاشت 15-8 را مناسب فضای باز میدانند و بیان میکنند که زمانی که پیازهادر گلدان کاشته میشوند فاصله نوک پیازها از لبه گلدان بهتر است که در حدود 2.5 سانتیمتر باشد. بکارگیری کود موجب رشد بهتر گیاه خواهد شد . بعد از سبز کردن پیازها میتوان از کود 10-10-5 استفاده کرد. استفاده از غلظت بیشتر نیتروژن شاید منجر به عدم گلدهی این گیاه شود. کود را در طی فصل رشد میتوان هر دو هفته یکبار استفاه کرد. برخی از پرورش دهندگان نیز از فرمول 20-10-10 استفاده میکنند..
تکثیر:همانطور که در چرخه زندگی اشاره شد در کنار پیاز مادری ، پیازهای کوچکی نیز شکل می گیرند که بعد از بیرون آوردن پیاز مادری از خاک آنها نیز همراه آن بیرون می آیند و به راحتی میتوان آنان را در اواخر تابستان و اوایل پاییز و قبل از آنکه نرگسها شروع به جوانه زنی کنند آنها را از گیاه مادری جدا کرد. پیازهای کوچک را همانند پیاز مادری میتوان انبار کرد تا با فرارسیدن زمان مناسب آنها را کاشت. این پیازها در طی یک یا دو سال آنقدر رشد خواهند کرد که بتوانند گل تولید کنند . در صورت تولید بذر از آنان نیز در تکثیر میتوان استفاده کرد. بذرها در تابستان و بعد از انکه سیاه و سفت شوند برداشت میشوند .بذرها یا بلافاصله کاشته میشوند و یا میتوان آنان را در مکانی خشک و خنک در طی تابستان نگهداشت و آخر تابستان کاشت. عمق کاشت حدود 3 سانتیمتر است و حدود دو سال طول میکشد تا از گیاه حاصل از کاشت بذر گل بدهد.
آفات و بیماریها: یکی از مشکل سازترین آفات نرگس مگس پیاز نرگس است که بالغین این حشره بر روی برگها و پیاز تخم میگذارند. لاروها بعد از بیرون آمدت از تخم به سوی پیاز رفته و از آن تغذیه میکنند.برای ضدعفونی پیازهای مشکوک میتوان از روش بکارگیری آب داغ که برای مبارزه با نماتدها مطرح شده است استفاده کرد.
نماتد ساقه و پیاز موجب کوتاهی و بدشکلی برگها میشود و ساقه معمولا در قسمت پایه کلفت میشود. بر روی برگها نواحی زرد و قهوه ای برآمده شکل میگیرد و پیازهای به شدت آلوده ممکن است دچار پوسیدگی شوند. گیاهان آلوده باید حذف شوند و از پیازها و بستر کاشت ضدعفونی شده استفاده شود. برای حذف نماتدها به این روش میتوان عمل کرد که برای چند روز پیازها را در 17-15 درجه نگهداری میشوند. 3-2ساعت پیازها در آب 24درجه سانتیگراد نگهداری میشوند. دمای مایع را به 42 درجه افزایش میدهیم و 4-3 ساعت در آن دما نگه میداریم سپس پیازها را سرد و خشک میکنیم. توجه داشته باشید که درمان با اب داغ ممکن است منجر به کوتاهی قامت گیاه در آینده و افزایش خشکیدگی پیش از شکوفایی غنچه های گل و یا بدشکلی گلها شود.شته نیز یکی از افات این گیاه محسوب میشود که میتواند بخصوص اگر در مراحل اولیه رشد گیاه را مورد حمله قرار دهد شکلگیری و شکوفایی غنچه گل را تحت تاثیر قرار دهد و برگها زرد و چروکیده شوند. در صورت فعالیت تریپس و در نقاطی که تریپس از شیره گیاه تغذیه کرده است نقاط نقره ای خاکستری شکل میگیرند. گیاه به تدریج ضعیف شده و رشد و شکوفایی گلها به خوبی صورت نمیگیرد.
بیماریهای ویروسی موجب ظهور خطوط و یا لکه هایی به رنگ سبز روشن، سبز خاکستری و یا زرد رنگ بر روی پهنه برگ میشوند و گاهی تا 80٪ پهنه برگ را فرا میگیرند. همچنین در زمان نزدیک به گلدهی خطوط سبز تیره و یا ارغونی رنگی برگها و یا پوشش گلها را در بر میگیرد. این خطوط ممکن است بعدا سفید، زرد و یا خاکستری رنگ شوند .
بیماری پوسیدگی پایه با قارچ فوزاریوم Fusarium oxysporum f.sp.narcissii موجب کوتاهی قامت گیاه و زردی برگها و مرگ برگها قبل از بلوغ آنان و درنهایت مرگ گیاه خواهد شد. در پایه گیاه نواحی با رنگهای قهوه ای قرمز شکل میگیرد. قارچها به رنگ سفید و صورتی گاهی در پایه گیاه و در بین فلسهای پیاز دیده میشوند. کوددهی بیش از اندازه این بیماری را تحریک میکند. در طی انبار دما در حدود 17 درجه باشد. خاک گرم این بیماری را تحریک میکند و در دمای 13-12 درجه این بیماری کاهش مییابد.
پوسیدگی طوقه Sclerotium rolfsii موجب پوسیدگی پیاز میشود که در ابتدا پیاز حالتی خیس و مرطوب مییابد و سپس خشک و چوبی میشود. آب و هوای گرم این بیماری را شدت میبخشد.
بیماری آتش بوترتیس Botrytinia polyblastis موجب بروز نواحی آبدار بر روی گلبرگها میشود که این نواحی به تدریج سیاه رنگ میشوند و تمامی گل از بین میرود . سپس برگها نیز درگیر میشوند و لکه هایی کوچک و قهوه ای رنگ ابتدا در نوک برگهاو سپس در تمامی قسمتها شکل میگیرد. بعد از ظهور لکه ها نوارهای زرد رنگ نیز ممکن است شکل گیرند. گلهای آلوده را از گیاه جدا کنید و در صورت لزوم از قارچشکهای مناسب استفاده کنید.
نوعی دیگری از قارچ بوترتیس Botrytis narcissicola نیز برروی برگها لکه هایی به رنگ قهوه ای تیره ایجاد میکند و برگهای آلوده در هم میپیچند و لکه ها به تدریج خاکستری یا سیاه رنگ میشوند. سوختگی Stagonospora curtsii موجب بروز زخمهای زرد تا قهوه ای بر روی نوک برگها میشود و بر روی پهنه برگ نیز لکه های قهوه ای قرمز بوجود می آید که در درون لکه ها نیز نقاط کوچک قهوه ای رنگی ایجاد میشوند . شرایط مرطوب و زهکش نامناسب بستر کاشت این بیماری را بدتر میکند.
کپک سفید Ramularia vallisumbrosae موجب بروز لکههای کوچک برجسته خاکستری یا زرد بر روی برگها و نواحی سبز رنگ گیاه می شود . لکه ها به تدریج زرد-قهوهای میشوند و حاشیه ای زرد رنگ مییابند. شرایط مرطوبت و گرم این بیماری را تشدید میکند و باید گیاهان آلوده را حذف کرد و در صورت لزوم از سموم قارچکش استفاده کرد.
مشکلات فیزیولوژیکی:
عدم گلدهی و یا باز نشدن جوانه های گل: عدم عمق مناسب کاشت - انبارداری نامناسب پیازهادر طی تابستان که منجر به از بین رفتن جوانه داخل پیاز شده است- کوچک بودن پیاز کاشته شده- حذف زودهنگام برگسار پیاز در طی فصل رشد قبلی و بعد از اتمام گلدهی که منجر به عدم ذخیره سازی غذای کافی در پیاز و در نتیجه عدم گلدهی آن در سال آینده خواهد شد- اثر برخی از بیماریهای ویروسی- کاشت دیرهنگام باعث میشود تا ریشه ها به خوبی تشکیل نشوند و احتمال عدم گلدهی گیاه افزایش مییابد.
پژمردگی و خشکیدگی جوانه های گل: این مشکل بیشتر در مورد نمونه های پْرپّر نرگس و یا نمونه هایی که گلدهی دیرهنگام دارند بیشتر پیش میاید. کاشت کم عمق پیازها و یا دمای بالا در طی انبارداری ، سرمای دیررس بعد از کاشت پیازها، رطوبت ناکافی بستر کاشت و یا گرم شدن زودهنگام هوا بعد از کاشت پیازها همگی میتوانند از دلایل این مشکل باشند.