صنوبر

Populus

Salicaceae

صنوبرها، درختانی خزان كننده هستند. این درختان سریع الرشد بوده وعمر كوتاهی دارند. صنوبرها به فرم های ستونی یا منشعب وجود دارند. در مناطقی با تابستان های خنك و زمستان های سرد به خوبی رشد می كنندومعمولا در كنار رودخانه ها یا جاهایی كه خاك رطوبت كافی دارد یافت می شوند. جنس P. Populus دارای گونه های و واریته های متعددی می باشد. از جمله گونه های آن می توان به،) سپیدار(P. alba  و (پده ( euphraticaو (سفید پلتcaspica) و شالك(P. nigra  اشاره نمود. از صنوبرها در حاشیه كاری ها، كشت توده ای، پوشاندن در اقلیم های سرد وباغ های كوهستانی وكشت موقت استفاده می شود. از این درخت در باغ های شمال وسایر نقاط كشور به عنوان بادشكن استفاده می شود.

آفات مكنده

-1-1-3 نام فارسی: شته مومی صنوبر (شته تاول مانند و یا شته آبله ای صنوبر)

Phloeomyzus passerinii : نام لاتین

Homoptera/Aphididae : نام راسته و خانواده

مناطق انتشار: تمام مناطق كشور

میزبانها: صنوبر به ویژه گونه های و P. euramericana ،Populus nigra و P. deltoides

شكل شناسی: شته ماده بیبال زرد مایل به قهوه ای روشن بوده، سر آن تیره، پاها و شاخكها قهوه ای رنگ میباشد. سر و سینه شته های بالدار سیاه، شكم سبز، شاخكها و پاها دودی تیره است. این شته را از سایر شته های صنوبر به وسیله بالهای آن به راحتی میتوان تشخیص داد، چون اطراف رگبالها سایه دار است.

زیست شناسی: شته مومی یك میزبانه بوده و به طریق بكرزایی متوالیاً نسل های بیبال و بالدار تولید می كند. آفت زمستان را به صورت حشره كامل در درزهای تنه یا روی ریشه درختان میزبان بسر می برد. از اوایل پاییز افراد بالدار ظاهر شده كه سوراخی جهت خروج از دانه آبله ای كه از علائم خسارت شته است، تعبیه می كنند. تراكم شته معمولاً در محلهای سایه دار و یا روی قسمتهای شمالی ساقه تنه بیشتر است.

نحوه خسارت: علائم آفت به صورت دانه های آبله ای شكل سفید مایل به زرد همراه با ترشحات چسبنده ای روی تنه و شاخه مشاهده میگردد. اگر یكی از دانه ها را بلند نماییم، شته های خیلی ریز در وسط دانه ها دیده میشود. حمله شته در اوایل تابستان محسوس بوده و اوایل پاییز به منتهای شدت خود میرسد. در این موقع درختان مبتلا كاملاً ضعیف و برگها زرد و دچار خزان میگردند. انتشار و خسارت این آفت در سالهای كم باران و خشك شدید و اهمیت فراوان دارد.

كنترل: از دشمنان طبیعی این شته، كفشدوزك Chilocorus bipustulatus است که نقش مؤثرتری در كنترل آفت داشته شته ها را از ترشحات بیرون كشیده و از آنها تغذیه مینماید.

نام فارسی: شته برگ تبریزی

نام لاتین: Chaitophorus populeti

Homoptera/Chaitophoridae : نام راسته و خانواده

مناطق انتشار: تمام مناطق كشور

میزبانها: انواع صنوبر خصوصاً سپیدار P. alba

شكل شناسی: شته بیبال زرد مایل به سبز و دارای لكه های كم و بیش بزرگ به رنگ سیاه در پشت است. شاخك ها سبز رنگ و فقط انتهای بندها و بند ششم تیره می باشد. انتهای بدن شته سبز روشن و گاهی كمی تیره بوده و بواسطه ساختار مخصوص تكمه ای شكلش كاملاً مشخص است. حشره ماده به علت داشتن تعداد زیادی عضو حسی روی ساق پای عقب و بند آخر خرطوم طویل به راحتی قابل تشخیص است.

كلونی شته برگ تبریزی

زیست شناسی: این شته زمستان را به صورت تخم در كنار جوان ههای درخت بسر می برد و نوزاد شته موسس از فروردین ماه همزمان با باز شدن جوانه های صنوبر مشاهده می شود. در مرداد ماه معمولاً تعدادی از این شته ها به صورت بالدار بكرزا درآمده و با پرواز خود باعث انتشار و گسترش آفت میگردند. از جمعیت و شدت تولیدمثل این شته در ماههای گرم تابستان كاسته می شود. در آبان و آذرماه شكل جنسی آن ظاهر می گردد كه هنگام ریزش برگها میتوان از روی زمین آنها را جمع آوری كرد. حشرات ماده پس از جفت گیری تخم های خود را روی شاخه های صنوبر و كنار برآمدگ ی جوانه های سال بعد می گذارند.

نحوه خسارت: این آفت روی برگها و سرشاخه های جوان فعالیت دارد و هیچ نوع پیچیدگی یا گال ایجا د نمی كند، ولی ترشحات شیرهای آن بسیار زیاد و برگها براق و به دنبال آن مورچه ها نیز جلب می شوند. حملات شدید این شته باعث ضعف شدید نهالها و خزان برگ آنها می شود.

كنترل: در صورت لزوم مبارزه شیمیایی میتوان از یك شته كش استفاده كرد و مخصوصاً نهالستان ها را سمپاشی نمود.

نام فارسی:

نام لاتین: Chaitophorus leucomelas

Homoptera/Chaitophoridae : نام راسته و خانواده

مناطق انتشار: كرج، تهران و نواحی شمال كشور

میزبانها: صنوبرهای انواع P. nigra var pyramidalis  و Populus nigra

شكل شناسی: پوره ها سبز رنگ كه در سنین آخر پورگی و شته های بالدار و بكرزا پیگمانهای تیرهای روی سر و مفاصل شكم مشاهده میگردد. در پشت شكم شته های بیبال بكرزا بعد از بلوغ دو نوار تیره موازی دیده میشود. ماده تخمگذار سفید رنگ و دارای تعداد زیادی مو در ساق پای عقبی است.

زیست شناسی: شته مذكور زمستان را به صورت تخم به سر برده، در فروردین ماه شت ه های مؤسس ظاهر می گردند و تقریباً تمام سال را به روش بكرزایی تولیدمثل می نمایند. در آبان ماه افراد جنسی نر و ماده ظاهر شده و سپس شته ماده اقدام به تخمریزی می كند.

نحوه خسارت: این شته در سطح فوقانی برگها فعالیت داشته و كمی نیز باعث پیچدگی در برگ می شود. لبه برگ های آلوده تغییر رنگ داده و به رنگ سفید تا صورتی مایل به زرد در  می آید.

نام فارسی:

 نام لاتین: Chaitophorus populialbae

Homoptera/Chaitophoridae : نام راسته و خانواده

مناطق انتشار: كرج، تهران، مشهد، اصفهان و اهواز

میزبانها: انواع صنوبر خصوصاً كبوده و پده Populus euphratica

شكل شناسی: شته بیبال بكرزا سفید تا سفید مایل به زرد میباشد. سر و سینه بالدارهای بكرزا قهوه ای و شكم آنها زرد رنگ است كه گاهی لكه قهوه ای چهارگوش ومشخصی پشت شكم دارند.

زیست شناسی: شته نوزاد مؤسس اوایل بهار ظاهر شده و تا اواخر آبان ماه به روش بكرزایی به تولیدمثل خود ادامه میدهند. فرم نر و ماده شته در آبان و آذر ماه ظاهر میشوند.

نام فارسی: شته پده

نام لاتین: Chaitophorus euphraticus

Homoptera/Chaitophoridae : نام راسته و خانواده

مناطق انتشار: خرمشهر، اهواز، مسجد سلیمان، دزفول، هفت تپه، كاشان و سایر مناطق گرم كشور

میزبانها: پده P. euroamericana  و صنوبر نوع Populus euphratica

شكل شناسی: شته مزبور سبز رنگ میباشد.

زیست شناسی: شته های بكرزا در خوزستان هم زمان با باز شدن جوانه های پده ظاهر می شوند و تا اواخر دی ماه به همین روش در پشت برگها و روی جوانه های پده تولیدمثل م یكنند. در ماه های گرم سال جمعیت آنها كم شده و به قسمت های خنك و سایه درخ ت پناه میبرند. در آبان و آذر ماه جمعیت آنها مجدداً افزایش یافته و با سرد شدن هوا تدریجاً به طرف شاخه های رو به آفتاب جلب می شوند. از اواخر دی تا اوایل اسفند ماه برای مدت كمی برگهای پده خزان می نماید و نمی توان شته های بكرزا را روی میزبان یافت. در این هنگام تعدادی شته بكرزا در بین لانههای برگی كه با چسباندن دو برگ توسط لارو پروانه ها ایجاد شده و به زمین ریخته اند مشاهده می شود و در واقع همین شته ها هستند كه بقاء نسل آفت در سال آینده را به عهده دارند.

نام فارسی: شته تبریزی

نام لاتین: Pterocomma populeum

Homoptera/Aphididae : نام راسته و خانواده

مناطق انتشار: تمام مناطق كشور

میزبانها: صنوبر

شكل شناسی: پشت شكم فرم بكرزا و بالدار این شته نوارهای تیره و برآمدگیهای پهلویی مشخصی وجود دارد. علائم خسارت به صورت وجود ترشحات و رنگ پریدگی برگها مشاهده می شود.

نام فارسی: شته گالكیسهای صنوبر

نام لاتین: Pemphigus bursarius

Homoptera/Pemphigidae : نام راسته و خانواده

مناطق انتشار: تهران، مازندران، مركزی، همدان، زنجان، آذربایجان، گرگان، كرمانشاه، ایلام و چهارمحال و بختیاری

Populus nigra و  گیاهان خانواده كمپوزیته: میزبانها

شكل شناسی: شته ماده بیبال سفید مایل به زرد است. شته ماده بالدار دارای سر قهوه ای تیره، سینه تقریباً سیاه و شكم سبز روشن میباشد.

زیست شناسی: میزبان اول و زمستانه این شته خانواده كمپوزیته بالاخص كاهو میباشد و میزبان ثانوی آن ریشه برخی گیاهان. در اوایل بهار شته مؤسس از تخم خارج شده، با فرو بردن خرطوم خود در شاخه جوان ایجاد گال كرده و به تدریج گال بزرگتر میشود. اوایل تابستان افراد بالدار داخل گال ظاهر شده، به سمت میزبان ثانوی خود مهاجرت نموده و روی ریشه آنها توده سفید مومی به وجودمی آورند. در اوایل پاییز نسلهای جدید بالدار از روی ریشه گیاهان یكساله مجدداً به درختان صنوبر مراجعت كرده و هر شته ماده در درز پوست شاخه صنوبر یك عدد تخم قرار داده كه تا بهار سال آینده باقی میماند.

كنترل: برای مبارزه شیمیایی میتوان از سموم شته كش جذبی استفاده نمود. می توان از كاشت كاهو ی ا گیاهان كمپوزیته در نزدیكی نهالستانهای صنوبر خودداری كرد.

گال ایجاد شده توسط شته گال كیسه ای صنوبر