نامهای متداول: ازگیل ژاپنی،ازگیل زرد، ثریا، انبه یا انبو (به گویش گیلکی)

(اغلب این اشتباه رایج شده است که   کونوس   و ازگیل ژاپنی  و ازگیل جنگلی را به نام هم مینامند)

نام انگلیسی: Japanese medlar, Japanese plum, Chinese plum, Loquat, pipa

نام علمی: Mespilus japonica

خانواده: گل سرخیانRosaceae

گل:  گل های سفید و کمی معطر

شکل گل: گل ها با قطر 1 سانتیمتر بر گل آذین های 12 الی 15 سانتیمتری در انتهای شاخه ها شکوفا می شوند.

میوه:

به رنگ زرد نارنجی، کمی معطر و در خوشه های 3 الی 10 تایی می رویند. این میوه ها آبدار و خوش طعم و کمی ترش هستند و حدود 2 الی 5 سانتیمتر طول دارند.

میوه ها تقریبا سه ماه بعد از گل دهی می رسند. در بعضی از ارقام میوه اول بهار و در بعضی اوایل تابستان می رسد.

اندازه درخت: ارتفاع نهایی حدود 5 تا 10 متر (بسته به شرایط محیط و نژاد)

برگ:

برگ های ازگیل ژاپنی به طول 12 الی 20 سانتیمتر و پهنای 5 الی 10 سانتیمتر به صورت مجتمع بر شاخه می رویند. شکلی ساده، متناوب کمی دندانه دار هستند و سطح آنها شیاردار است. براق و به رنگ سبز تیره هستند و سطح زیرین آنها کمرنگ تر و پوشیده از کرک های مسی رنگ است. برگ های تازه روییده رنگ سبز کمرنگ تری دارند و که در کنار برگ های مسن تر و تیره تر جلوه چشم نوازی به این درخت می بخشند.

توضیحات در مورد گیاه ازگیل ژاپنی:

 ازگیل دارای درختچه ای همیشه سبز و متعلق به تیره گل سرخیان است و با سیب و گلابی هم خانواده می باشد. این میوه بیش از 1000 سال است که در ژاپن کشت می شود. در قرن هجدهم ازگیل ژاپنی به عنوان یک درخت زینتی به اروپا معرفی شد، ولی در قرن نوزدهم گونه هایی با میوه های بزرگتر برای تولید میوه انتخاب شدند. بعد از آن از اروپا به ایالت فلوریدا و از ژاپن به ایالت کالیفرنیا رسید. از سال 1960 میلادی، پیوند ازگیل ژاپنی روی پایه  درخت به و پاکوتاه بودن آن سبب گسترش کشت و پرورش این میوه در فلسطین اشغالی گردید.

این درخت میوه در جنوب ژاپن، تایوان، مناطق مختلف اروپا، خاورمیانه، خاوردور و نزدیک، شمال آفریقا، هند، استرالیا و نیوزیلند، جنوب آفریقا، مناطق مختلف آمریکا  گسترش یافته و پرورش داده شده است. ازگیل ژاپنی در مناطق کوهستانی آمریکای مرکزی به گیاهی بومی تبدیل شده و اغلب در مناطق مختلف به طور وحشی رها شده و بذر آن توسط پرندگان پراکنده شده و گسترش می یابد.  تولید میوه ازگیل ژاپنی درحال تبدیل شدن به یک صنعت مهم در چین، اسپانیا، ژاپن، پاکستان و ترکیه است. در ایران در مناطق محدودی از شمال ایران کشت می گردد و برخی مردم از آن با نام انبه محلی نیز یاد می کنند.

درخت گلابی جنگلی یا گلابی وحشی همین ازگیل ژاپنی زیبا است که با برگ های کشیده براق و میوه های خوشمزه نارنجی کمرنگ یا زرد، هم در باغ های میوه شمال درخت محبوبی است و هم بدلیل جلوه زیبا می تواند زینت بخش باغچه ها و باغ های بزرگ باشد.

ازگیل ژاپنی درختچه ای متراکم است با شاخه های گسترده و تاج کروی که ارتفاع آن پس از سال ها عمر، به 5 الی 10 متر و قطر تاج پوششی آن نیز به 5 الی 10 متر می رسد. فرم طبیعی آن متقارن است و بخاطر هرس پذیری مناسب، چنان که گفته شد کاربرد بسیاری در طراحی فضای سبز دارد.

خاک مناسب:

ازگیل ژاپنی در بیشتر خاک ها از سبک شنی تا سنگین رسی به شرط داشتن زهکش خوب رشد می کند. در خاک های آهکی هم می تواند رشد کند ولی به خاک های شور مقاوم نیست.

ازدیاد و تکثیر:

درخت ازگیل ژاپنی را می توان با سه روش کشت بذر، قلمه چوبی و پیوند تکثیر کرد.

کشت بذر بخصوص زمانیکه هدف استفاده از درخت به عنوان گیاهی زینتی باشد بکار می رود.

درصورتیکه هدف استفاده از میوه ها باشد، بهتر است با تهیه قلمه چوبی از ارقامی که میوه هایی خوش طعم و مناسب از نظر اندازه تولید می کنند و ریشه دار کردن آنها تکثیر را انجام داد.

برای داشتن درختان میوه ای با قد کوتاه، می توان از پیوند رقم مورد نظر بر روی پایه درخت به استفاده کرد. استفاده از روش پیوند باعث می شود درختان ۳-۲ سال بعد از انجام پیوند به بار بنشینند، که برای درختان تولید شده از بذر این زمان ۸ سال طول می کشد.

ازگیل روی گلابی و به سازگاری دارد و قابل پیوند است .

نیاز های نوری:

به نور مستقیم آفتاب مخصوصا برای میوه دهی نیاز دارد. و در نیم سایه هم به خوبی رشد می کند. حتی این گیاه را در یک پاسیوی پرنور هم می توان نگه داشت هرچند که این کا متداول نیست.

دما و آب و هوای ایده آل:

این درختان تا سرمای 10- درجه هم دوام می آورند اما گل و میوه در دمای نزدیک به صفر از بین می روند. در صورت کاشت در گلدان، می توان این گیاه را در زمستان به داخل خانه آورد و همانند یک گیاه آپارتمانی از آن نگهداری و استفاده کرد.

کاربردها:

میوه به صورت تازه خوری، درختچه به صورت سد بصری، ساخت شراب ملایم از میوه شیرین آن

همچنین می توان از میوه این گیاه ترشی و ژله تهیه و مصرف کرد.

از میوه با طعم ترش و شیرین آن مربا تهیه می‌کنند که خوردن آن با خامه و سرشیر بسیار مطلوب است.

خواص دارویی و درمانی:

میوه ازگیل ژاپنی حاوی انرژی، کربوهیدرات ها، فیبر، چربی، پروتئین، ویتامین A، ویتامین B1تیامین، ویتامین B2 ریبوفلاوین، ویتامین B3 نیاسین، ویتامین B6، ویتامین B9 اسید فولیک، ویتامین C، کلسیم، آهن، منیزیم، منگنز، فسفر، پتاسیم، سدیم و روی می باشد. میزان چربی های اشباع و کلسیم در این میوه کمترین مقدار را دارا است. ولی ویتامین A، فیبر، پتاسیم و منگنز بیشترین مقدار را در میوه ازگیل به خود اختصاص می دهند.

همچنین حاوی مقدار زیادی قند، اسید و پکتین است. می توان آن را بصورت تازه مصرف کرد یا با میوه های دیگر در سالاد میوه استفاده نمود.

از میوه و برگ این ازگیل برای مصارف درمانی همچون: کاهنده درد، ضد باکتری، کاهش استفراغ، ضد سرفه، ضد ویروس، قابض، ادرار آور، خلط آور و تسکین دهنده درد استفاده می گردد.

از برگ این درخت چای با خواص درمانی تولید می شود.

کود دهی:

به کوددهی در حد معمول احتیاج است. در صورتی کوددهی زیاد، گلدهی کاهش می یابد. اگر هدف میوه دهی نباشد می توان کمی کوددهی را بیشتر کرد. می توان با کودهایی مثل 6-6-6 و سه بار کوددهی در فصل رشد، نیاز گیاه را بر طرف کرد. هر چند در خاک مناسب نیازی به کود هم نخواهد داشت.

هرس:

مانند سایر درختان، هرس درختان تازه کاشته شده برای سلامتی آنها لازم است. بهتر است درخت ازگیل را هرسی سبک کرد تا میوه دهی آن کاهش پیدا نکند. همچنین می توان از این درختان برای ساخت پرچینهایی جذاب استفاده کرد.

 برای هرس ابتدا شاخه‌های خشک شده یا ناسالم و انتها‌ی آنها را قطع کنید. تنه اصلی و هر شاخه در ارتفاع را که با نردبان می‌توانید به میوه آن برسید، هرس کنید. مناطقی که رشد انبوه دارند را نیز هرس کنید. این کار باعث نفوذ نور و هوا برای افزایش سلامت و رشد درخت می‌شود. از طرفی این کار برای حفظ زیبایی ظاهری درخت و شادابی آن بسیار خوب خواهد بود.

آبیاری:

به آبیاری در حد معمول نیاز دارد و رطوبت پایدار خاک به رشد آن کمک می کند. هر چند درختان استقرار یافته چند ساله به خشکی مقاوم هستند. درختان ازگیل نسبت به ماندن آب در پای خود حساس هستند.

آفات و بیمارها:

از آفات ازگیل می توان به کرم صدپا اشاره کرد که گاهی ممکن است به این گیاه حمله کنند.

بیماری زنگ نیز ممکن است برای درخت ازگیل ژاپنی مشکلساز باشد. برای رفع این مشکل بهتر است گیاه در مکانی که جریان هوا در آن برقرار باشد، کاشت. همچنین بهت است دور از گیاهانی مانند پیراکانتا، گلابی و غیره که ذاتا میزبان زنگ هستند کاشته شود.

پوسیدگی و ضعیف شدن ریشه نیز در خاک های بسیار مرطوب ممکن است ایجاد شود. برای جلوگیری از پوسیدگی ریشه خاک باید از نظر رطوبتی از رطوبت مناسبی برخوردار بوده و سنگین نباشد.

انواع گونه های ازگیل:
ارقام زیادی از درختان ازگیل وجود دارد که فقط تعدادی از آنها برای تولید میوه هایی با کیفیت بهتر اصلاح شده و پرورش یافته اند.