نامهای متداول: پشن فروت، میوه گل ساعتی، میوه شور

نام انگلیسی: ) passion fruitامریکا و بریتانیا) passionfruit, (استرالیا و نیوزیلند)) purple granadilla, افریقای جنوبی)

نام علمی: Passiflora edulis

خانواده: Passifloraceae گل ساعتیان

رنگ گل: دارای گل های زرد رنگ است.

شکل گل: گلها منفرد، خوشبوودارای پهنا 7 الی 10 سانتیمتر می باشد، گلها روی گره های حاصل از شاخه های جدید تولید می شوند، شکوفه ها درون 3 برگچه سبز زنده در آغوش گرفته می شوند. آنهاشامل 5 کاسبرگ سبزسفید ،5 گلبرگ سفید ویک کلاله چتر مانند مستقیم، نوک پره ها سفید، زمینه ارغوانی خوش رنگ هستند، آنها همچنین دارای 5 پرچم با بساکهای درشت می باشند، تخمدان و خامه سه شاخه ای آن دارای ساختار برآمدگی مرکزی می باشد.

میوه: تقریبا میوه به شکل بیضی و به رنگ زرد یا بنفش تیره در بلوغ، نرم، در قسمت داخلی آبدار و پر از دانه های متعدد است. قطر 3 الی 10 سانتیمتردارد، پوست آن چرم مانند كه نرم و مومی شكل بوده و آرایش رنگ آن از ارغوانی تیره كمرنگ با خالهای سفید ریز تا زرد روشن یا رنگ كدو حلوایی می باشد.

 زمان چیدن میوه پشن فروت:

گیاه پشن فروت یک سال یا یک سال و نیم بعد از کاشت میوه می‌دهد. هر زمان که گیاه میوه داد شما می‌توانید آن را چیده و میل نمایید. میوه پشن فروت بعد از رسیدن می افتد و در این زمان نیز قابل استفاده است. زمانی که میوه روی زمین می‌افتد صدمه ای نمی‌بیند اما شما باید بعد از افتادن میوه ها هرچه سریع تر آن ها را جمع کنید تا از بهترین کیفیت آن ها بهره مند شوید. اگر شما گونه ای از پشن فروت را کاشته اید که میوه های آن نمی‌افتند، زمانی که متوجه شدید پوست میوه ها شروع به چین و چروک خوردن کرد، آن ها را بچینید.

اندازه حد اکثر: به صورت پیچک تا ارتفاع 8 متر بالا میروند. هر سال باید انها را با داربستهای قوی هدایت و نگهداری کرد.

فصل گلدهی: در اواخر تابستان و اوایل پاییز

برگ: برگهای متناوب پشن فروت همیشه سبز هستند، وقتی که برگها به حد بلوغ رسیده وکاملا دندانه دارشدند سه قسمتی می شوند. برگهای پشن فروت 8 تا 20 سانتیمتر طول دارند، سطح روی برگ سبزپررنگ وصیقلی، پشت برگ کم رنگتر می باشد. ساقه ها جوان و پیچک دار با رنگهای قرمز یا ارغوانی هستند که بطور ویژه فرم زرد رنگ به خود می گیرند.

خاستگاه و موطن گیاه: بومی کشورهای برزیل، پاراگوئه، شمال آرژانتین می باشد ولی در کل بعد آن در کشورهای جنوب آمریکا، آمریکای مرکزی، آسیای جنوبی، ویتنام، استرالیا، کره جنوبی ، هاووایی نیز راه پیدا کرده.

توضیحات در مورد گیاه و شرایط نگهداری آن:

این میوه که به صورت تجاری در مناطق گرم و مناطق عاری از یخبندان به خاطر میوه آن کشت میشود، به طور گسترده ای درکشورهای آرژانتین، استرالیا، بولیوی، برزیل، کارائیب، کلمبیا، کاستاریکا، جمهوری دومینیکن، شرق آفریقا، اکوادور، هائیتی، هاوایی، هند، اندونزی، اسرائیل، مکزیک، نیوزیلند، پرو، پرتغال، پورتوریکو، سریلانکا، آفریقای جنوبی، ایالات متحده (کالیفرنیا و فلوریدا)، ونزوئلا و فیلیپین گسترده شده است.

ساقه های رونده نسبتا زود رشد می باشند، بنابراین اهمیت دارد قبل از این که گیاه را بكاریم یك رشته فنس های حلقوی یا داربست های قوی قبل از كاشت در زمین نصب كنیم.

زنبورهای درودگر موثر ترین گرده افشان وبهتر از زنبور عسل عمل می کند، باد به علت سنگینی و چسبندگی گرده ها موثر نمیباشد. گلها را با دست نیز می شود گرده افشانی کرد

گل میوه گل ساعتی را گل ملی پاراگوئه است.

پشن فروت است "گیاه گل ساعتی" که ترجمه انگلیسی تحت اللفظی از نام جنس لاتین، Passiflora  است از طرف مبلغان مسیحی به دلایل شباهت نام و نماد و نشانه  یادآور شکنجه (مصائب passion) مسیح قبل از مصلوب شدن می باشد:
سه کلاله منعکس سه ناخن دست و پا عیسی است.
حاله خط خطی گل ساعتی شبیه تاج از خار.
پیچک تاک به شلاق تشبیه شده است.
پنج بساک به نمایندگی از پنج زخم.
ده گلبرگ و کاسبرگ یادآور رسولان (به جز یهودا و پیتر)

 خاک مناسب:

ریشه های گیاه رونده پشن فروت در انواع خاك رشد می كنند اما مناسب ترین آن خاك سبك و شنی لومی با PH 5/7 تا 5/6 می باشد .

روشهای ازدیاد و تکثیر:

تکثیر با بذر: معمولا تكثیر گیاه پشن فروت از بذر می باشد. بذوری كه بلا فاصله پس از جدا شدن از میوه كاشته می شوند بذرها حدود 10 تا 20 روز بعد از کاشت جوانه می‌زنند. هرچه بذرها جوان تر باشند جوانه زنی زودتر انجام می‌شود. حتی گاهی اوقت جوانه زنی در عرض دو روز هم انجام شده است. اگر بذرها کهنه تر باشند ممکن است جوانه زنی تا یک ماه طول بکشد.چند راه برای سریع تر شدن جوانه زنی وجود دارد. مثلا می‌توان قبل از کاشت، بذرها را به مدت 24 ساعت در آب گرم خیساند، بعضی بذرها را قبل از کاشت در سرکه یا اسید های ضعیف قرار می‌دهند. خاک های اسیدی هم برای جوانه زنی بذر گیاه پشن فروت مناسب هستند. زمانی که بذرها تازه باشند هیچ مشکلی برای جوانه زنی پیش نخواهد آمد. دمای مناسب برای جوانه زنی گیاه پشن فروت 21 تا 29 درجه سانتی گراد می‌باشد. بذور باید در عمق 3 الی 2 سانتیمتری بستركاشته شوند و گیاهچه ها بهتر است زمانی كه 20 تا 30 سانتیمتر ارتفاع دارند نشاكاری شوند.

تکثیر با قلمه: با آبیاری مناسب و دمای معتدل میتوان قلمه ها را ریشه دار کرد.

خوابانیدن شاخه: قابل تکثیر است

 پیوند زدن: پشن فروت طلایی به عنوان یک پایه پیوند برای نوع بنفش در استرالیا مورد استفاده قرار می گیرد.

نیاز های نوری:

این گیاه نورمستقیم خورشید را می پسندد. البته در منطقه ای که نور شدید باشد، بهتر در شرایط نیمه سایه باشد.

دما و آب و هوای ایده آل:

پشن فروت زرد طالب آب وهوای گرمسیری ویا نزدیك به گرمسیری بوده كه حساسیت زیاد به سرما ویخبندان دارد.

سازگاری دما در پشن فروت ارغوانی و زرد متفاوت است. پشن فروت ارغوانی شرایط گرمسیر را دوست دارد ولی نمی تواند در گرمای شدید تابستان رشد کند همچنین این گونه می تواند سرما را نیز تحمل کند و در طول فصل زمستان ممکن است شاخه های آویزان کمی خسارت ببیند و اگر ریشه ها در قسمت انتهایی هم آسیب بزنند با گرم شدن هوا دوباره جوانه زده و رشد خود ر از سر می گیرند. ولی پشن فروت زرد، حساسیت زیادی به سرما و یخبندان دارد و شرایط گرمسیر را دوست دارد.

کاربردها:

اولین استفاده این گیاه زینتی بودن آن است.

این گیاه را همچنین می توان دراطراف آلاچیق های زیبا و  خوش منظره پرورش یابد.

میوه پشن فروت هم به صورت تازه خوری و هم به صورت آبمیوه مصرف میشود.

خواص دارویی و درمانی پشن فروت:

این گیاه در کشور پاراگوئه دارای اهمیت خاصی بوده و در 3500 سال پیش این گیاه بعنوان یک دارو استفاده می شده است.

دارای خاصیت تب بری و خواب آوری دارد.

انواع بنفش از پشن فروت وجود دارند که حاوی آثار گلیکوزیدهای سیانوژنیک در پوست خود هستند.

پشن فروت تازه دارای بتا کاروتن، پتاسیم و فیبر است. آب میوه گل ساعتی منبع خوبی از اسید اسکوربیک ویتامین (C)، و برای افرادی که فشار خون بالادارند بسیار مناسب است. بعضی از تحقیقات نشان می دهد که پوست پشن فروت بنفش ممکن است به کنترل علائم آسم کمک کند  ومیوه آن حاوی لیکوپن در پوسته بالغ و نابالغ خود می باشد.

ویتامین A موجود در میوه پشن فروت به بدن کمک می کند تا رادیکال های آزاد که به پوست و بافت آسیب می رساند را از بین ببرد، علاوه بر آن قدرت دید را تقویت می کند.

طریقه مصرف:

در برزیل موس پشن فروت یک دسر رایج است، و دانه ها پشن فروت به طور معمول  در تزیین کیک مورد استفاده قرار می گیرد. آب میوه گل ساعتی نیز به طور گسترده استفاده می شود. همچنین به عنوان یک آرام بخش خفیف استفاده می شود، و ماده فعال آن تحت مارک های مختلف، به ویژه Maracugina تجاری به فروش می رسد.

در استرالیا و نیوزیلند میوه و کنسرو آن به نام "گل ساعتی" در دسترس است. به سالاد میوه اضافه شده و پالپ تازه پشن فروت یا سس پشن فروت معمولا در دسر استفاده می شود.

در کلمبیا یکی از میوه های مهم به ویژه برای نوشیدنی ها و دسر است. به طور گسترده ای در دسترس است.
در جمهوری دومینیکن، که در آن به صورت محلی به نام chinola استفاده می شود تا آب میوه و میوه حفظ میکند. میوه با طعم شربت روی یخ تراشیده و تزیین شده با شکر استفاده می شود و میوه نیز خام خورده می شود.
در هاوایی پشن فروت به صورت محلی به نام lilikoi در انواع زرد و بنفش مورد استفاده قرار می گیرد.
در اندونزی دو نوع  پشن فروت وجود دارد:

نوع گوشت سفید که به طور معمول مستقیم به عنوان یک میوه خورده می شود، در حالی که انواع زرد برای به دست آوردن شربت با شکر پخته شده و صرف میگردد. بطری یا کوزه های پلاستیکی از شربت غلیظ پشن فروت ( درسوماترا از میوه های تولید شده در منطقه دریاچه (Toba در بسیاری از سوپر مارکت ها به فروش می رسد.

در اسرائیل پشن فروت برای ساخت شراب sicar استفاده می گردد.
در مکزیک پشن فروت به صورت آبمیوه و یا خام با پودر فلفل و آهک خورده می شود.
در پرو پشن فروت در چند دسر، به خصوص  cheesecakes ها استفاده می شود.

پشن فروت در فیلیپین معمولا در بازارهای عمومی و در مدارس دولتی به فروش می رسد و با نی مصرف می گردد.

در آفریقای جنوبی پشن فروت انواع زرد محلی به عنوان گرندیللا (Guavadilla) شناخته شده است، به عنوان طعم دهنده ماست استفاده می شود. آب گرندیللا معمولا در رستوران ها در دسترس است. انواع زرد که برای آبمیوه گیری استفاده می شود، در حالی که انواع بنفش در بازارهای میوه به صورت تازه به فروش می رسد.
در سریلانکا آب میوه گل ساعتی، همراه با  faluda، یکی از تنقلات محبوب ترین است.

در ویتنام پشن فروت با عسل و یخ  مخلوط شده نوشیدنی محبوبی است.

کود دهی:

پیچک های رونده پشن فروت سریع الرشد هستند و لازم است به طور منظم کوددهی شوند. یک انتخاب خوب استفاده از 20 – 5 – 10 NPK چهار بار در سال است. همچنین مصرف بیش از حد ازت باعث رویش زیادی شاخ وبرگ وتاخیر در گلدهی می شود. همیشه بایستی مواظب نقصان و کمبودهای ساقه های پشن فروت، مخصوصا پتاسیم و کلسیم و چیزهای کم اهمیت تر مثل منیزیم، باشیم.

هرس:

ساقه های رونده نسبتا زود رشد می باشند، بنابراین اهمیت دارد قبل از این كه در آینده گیاه را بكاریم یك رشته فنس های حلقوی یا داربست های قوی قبل از كاشت در زمین نصب كنیم. این گیاه همچنین می تواند در آلاچیق های زیبا و جالب توجه پرورش یابد بنا براین هرس سالیانه منظم آن اهمیت زیادی دارد. رس باید بلافاصله بعد از برداشت انجام شود تا تولید شاخه های جدید با  قدرت باروری بالا، افزایش یابد. در مناطقی که زمستان سرد دارند، هرس در بهار انجام می شود.

آبیاری:

هر چه آبیاری به طور منظم صورت گیرد، گلدهی و در نتیجه میوه دهی ایده آل تر خواهد بود. میوه این گیاه گوشتی و آبدار است بنابراین اگر خشکی رخ بدهد، میوه چروکیده می شود و از ساقه جدا می شود و می افتد.

آفات و بیماریها و عوارض:

 مهمترین آفات پشن فروت نماتد ها هستند.

به پوسیدگی ریشه حاصل از آبیاری بیش از حد حساس است.

تحمل آن در برابر سرمای شدید کم است.

گیاهانی که به وسیله یخبندان دچار صدمه و خسارت شده اند بایستی وقتی هوا در حال گرم شدن است ازتغذیه و کوددهی مناسب و پر مایه برخوردار شوند.

انواع  گونه ها:

ارقام مختلف مشخص از میوه پشن فروت با ظاهر بیرونی متفاوت وجود دارد. نوع زرد روشن آن به نامGolden Passion Fruit پشن فروت طلایی شناخته شده است، می تواند به اندازه یک گریپ فروت رشد کند. پوست این گونه صاف، براق، شاداب است و به عنوان یک پایه پیوند برای نوع بنفش در استرالیا مورد استفاده قرار می گیرد. انواع  بنفش یا ارغوانی تیره کوچکتر از یک لیمو است، ترشی آن کمتر از نوع  زرد است و از لحاظ عطر و طعم مورد پسند تر می باشد.